Deze rubriek vertelt de verhalen van artsen die buiten hun comfortzone zijn gestapt door iets te doen wat zij ontzettend spannend vonden, maar juist daarom zo belangrijk om door te zetten. Denk hierbij aan een carrière switch, werk naast het dokterschap, maar ook de eerste keer een (nacht)dienst draaien of een ingreep doen. Hopelijk geven deze verhalen jou dat zetje om een sprong in het diepe te wagen of juist dat ene dat zo spannend is te doen.
Marieke is specialist ouderengeneeskunde in opleiding. Tijdens haar werk in het verpleeghuis merkt ze dat ze niet alleen zorgt voor de bewoners, maar ook voor de familie van deze bewoners, wat soms wat uitdagend kan zijn.
Marieke vertelt:
‘Het is zondagochtend, de komende 24 uur heb ik dienst. “Als er maar niets geks gebeurt”, denk ik altijd. Al snel gaat die ochtend mijn telefoon: de verpleegkundige belt over een patiënte van mijn eigen psychogeriatrische (PG) afdeling. Normaal gesproken vind ik het fijn als ik over mijn eigen patiënten gebeld wordt, omdat je de mensen goed kent kan je een gemakkelijker een betere inschatting maken. Alleen bij het horen van de naam van deze patiënte werd ik juist nerveus. Mevrouw woont al jaren op deze afdeling met vergevorderde dementie en gaat sinds enkele weken fysiek en mentaal achteruit. In deze periode van achteruitgang heb ik meerdere keren met haar familie gesproken, wat af en toe erg moeizaam verliep. Ik schatte in dat dat kwam doordat familie de situatie moeilijk kon accepteren. Twee dagen eerder had ik nog uitgebreid gesproken met de zoon van de patiënte. Mevrouw at en dronk minder bij de gestelde achteruitgang en was delirant. Haar zoon verweet mij dat ik het liet gebeuren en hier niets aan deed. De situatie maakte de zoon boos. Uiteindelijk lukte het me om voldoende uit te leggen over het ziektebeeld om deze boosheid te verminderen en zijn begrip terug te krijgen. Ten minste, dat dacht ik vrijdagmiddag, toen ik uiteindelijk met een goed gevoel het gesprek afsloot. Maar nu vertelt de verpleegkundige me aan de telefoon dat er zes boze mensen, waaronder zoon, op de afdeling zijn en direct een dokter willen spreken. In hun boosheid had de familie zelfs meerdere huisartsenposten en ziekenhuizen gebeld om te vragen of ze hun moeder wilden beoordelen, maar zij werden telkens terugverwezen naar de specialist ouderengeneeskunde. Met enig lood in mijn schoenen ben ik naar de afdeling gelopen, me ondertussen afvragend hoe boos ze zouden zijn, wat ze van me zouden willen en hoe ik deze mensen zou kunnen bereiken. Stel je voor dat ze onmogelijke verwachtingen van mij zouden hebben of behandelingen zouden eisen waar ik niet achter sta? Ik ben de dokter van de patiënte, ik moet háár behandelen en ik wil haar lijden niet verlengen. Maar het voelt alsof ik moet kiezen tussen mijn patiënte en haar familie; een interne worsteling.
Eenmaal op de afdeling zie ik aan de patiënte dat ze niet lang meer te leven heeft. Ik neem zoon apart en neem de afgelopen dagen door. Ik vraag hem hoe hij de toekomst ziet en wat hij zou willen. Hij antwoordt dat hij wil dat zijn moeder niet te lang hoeft te lijden, een antwoord dat ik niet had verwacht. Ik had verwacht dat hij nog alles op alles zou willen zetten om zijn moeder beter te maken. Het geeft me een ingang om de mogelijkheden in de laatste levensfase te schetsen. De lichaamshouding van zoon verandert zichtbaar, hij heeft meer berusting. De zoon voelde zich eerder niet gehoord, maar nu hij merkt dat ik op één lijn met hem zit is er rust en ruimte voor een gesprek. Ik heb afspraken kunnen maken met de zoon en uiteindelijk is de patiënte rustig overleden. De zoon kwam later naar me toe om me te bedanken voor mijn goede zorgen.’
” Het voelt alsof ik moet kiezen tussen mijn patiënte en haar familie; een interne worsteling. “
Terugkijkend is Marieke erg blij dat ze zelf de dienstdoende arts van die dag was, zo heeft ze zelf het proces kunnen afronden. Ondanks dat de zoon boos was, begreep ze hem en zijn gevoelens goed. Bij de zoon was er sprake van oprechte liefde en betrokkenheid voor zijn moeder, wat boosheid kan oproepen uit machteloosheid, zeker omdat hij zich niet gehoord voelde. Voor Marieke was dit weer een bevestiging van het belang van goede communicatie. Uiteindelijk heeft ze de zoon kunnen bereiken met één simpele vraag, maar deze moet je wel (durven) stellen. Als arts wil je ook de familie steunen, die moeten door met de ervaring rondom het stervensproces van hun geliefde. Ineens zijn er twee of meerdere ‘patiënten’ waarvoor gezorgd moet worden. Er moet een balans gevonden worden tussen het ondersteunen van familie tijdens hun rouwproces en goede zorg zonder onnodig lijden van de patiënt. Marieke probeert gesprekken over de laatste levensfase zo open mogelijk in te gaan. Ze wil niet te veel invullen wat belangrijk is voor een patiënt of hun familie. Als dit soort gesprekken goed verlopen, maakt dit haar trots en geeft het haar veel voldoening. Het is een hele andere kant van de geneeskunde, maar kan ontzettend mooi zijn, vooral als je goed contact krijgt met de patiënt en hun familie.