Als jonge dokter moet je een hoop keuzes maken en dat is best lastig. Het is belangrijk dat je kiest wat je leuk vindt, maar er zijn veel meer zaken die meewegen in de uiteindelijke keuze voor een specialisme of baan. Een aantal daarvan zijn besproken in eerdere blogs zoals administratielasten, de noodzaak tot promoveren of het aantal opleidingsplekken en daarmee de kans dat jij je mag gaan specialiseren in het door jouw gekozen specialisme. Maar hoe zit met met de werkdruk en de werk-privé balans? Hoe zwaar weegt dat mee in het maken van je keuze?
Bij het ene specialisme is de werkdruk hoger dan bij het andere specialisme en op sommige
plekken is er eerder sprake van een werk-privé disbalans in plaats van balans. Daar is steeds meer aandacht voor en je leest er dan ook vaker iets over in het nieuws. Zo kopte organisatie de jonge specialist in 2018 ‘1 op de 5 jonge artsen heeft burn-out klachten’ en deed organisatie de jonge dokter in 2020 een onderzoek onder bijna 630 jonge dokters waaruit blijkt dat de werkdruk hoog is en er gemiddeld wekelijks 9 uur ongecompenseerd overgewerkt wordt.
Ook de volgers van dokters die het anders doen werd gevraagd of zij wel eens burn-out klachten ervaren. Van de circa 100 reacties geeft een kleine 70% aan dit wel eens te hebben of te hebben gehad. Een te hoog percentage als je het mij vraagt.
Maar hoe komt dat dan? Leggen we het onszelf op of is het ‘het systeem’ dat het van ons vraagt?
Ik denk dat het een combinatie van beide is. Geneeskundestudenten staan er om bekend vrij streberig te zijn. Dat moet vaak ook wel om een plekje te bemachtigen, maar ook nadien nemen de meeste geen genoegen met alleen hun studie, maar volgen vele extra-curriculaire cursussen, zit een groot gedeelte in commissies, besturen of doet database werk om affiniteit met onderzoek te krijgen.
Aan de andere kant zijn er weinig opleidingsplekken en zit je als jonge dokter in een afhankelijkheidspositie ten opzichte van je opleiders als het gaat om zo’n opleidingsplek. Dat zal zeker invloed hebben op het accepteren van een hoge werkdruk of veel onbetaalde extra uren.
Weet jij hoe jouw lichaam tot rust komt? Ken jij je energiegevers en energievreters?
Een andere vraag is dan of een hoge werkdruk en veel extra uren slecht is? Je leert natuurlijk ook meer in extra uren, mits de begeleiding goed is, en een hoge werkdruk kan ook energie geven. Maar het is een feit dat té veel extra uren en een té hoge werkdruk niet goed zijn voor je mentale gezondheid. Je hebt het simpelweg ook nodig om op te laden en te ontspannen.
Weet jij hoe je lichaam het beste tot rust komt? Of wat voor jou energiegevers en energievreters zijn? Het is goed om dat eens in kaart te brengen en desnoods je rustmoment gewoon in te plannen.
Als ik naar mezelf kijk heb ik me echt wel eens wat overwerkt gevoeld. Ik heb nooit een burn-out gehad, en het plan is om dat zo te houden, maar er zijn zeker momenten geweest dat je weken op je tandvlees loopt. Tijdens coschappen het continu aan staan, het altijd zo goed mogelijk willen doen (ja, ook ik ben een streber), je bewust zijn van alles wat je nog niet weet en daarom veel op te zoeken of te studeren in de avonduren met daarnaast een bijbaantje voor extra inkomsten. Ik was soms zo moe van alle indrukken dat ik het gevoel had dagen te kunnen slapen. Ook tijdens mijn eerste ANIOS baan was die balans soms ver te zoeken, want je hoort de hele dag van alles wat je nog niet kunt of weet dus was er altijd wel iets te studeren. En daarnaast wilde ik natuurlijk bij elk feestje, filmavond of borrelmoment zijn! Hele leuke dingen, maar ook die kosten energie.
Eigenlijk weet ik inmiddels best goed hoe ik zorg dat zaken in balans zijn en herken ik de signalen, al denk ik dat dit een blijvende uitdaging gaat zijn.
Mijn belangrijkste tips:
- Ken je energievreters (hallo nachtdienstweek) en je energiegevers (ik word helemaal zen van een avondje in bad inclusief Netflix)
- Maak een (realistische) planning. Bedenk wat je op een dag wilt doen en doe dat ook, dan hoef je daar alvast niet meer over na te denken.
- Plan de leuke dingen waar je energie van krijgt ook in. Zo zorg je ervoor dat dat ook daadwerkelijk gebeurt en je agenda niet zo propvol is dat je niet eens tijd hebt voor een ontspannen avond wandeling, lekker lange warme douche, FaceTime avond met je beste vriendin of de vrijdagmiddag borrel met collega’s.
- Ken de signalen van je lichaam dat aangeeft dat je toe bent aan rust. Zo ga ik vrijwel automatisch meer koffie drinken als ik moe ben, kan ik in de ochtend moeilijker m’n bed uit en ben ik te lui om zelf lunch klaar te maken en ga ik het standaard halen (of eet ik niet, foei). Ik heb sneller hoofdpijn en stel huishoudelijke taken (nog meer) uit. Als je de signalen sneller herkent kun je er sneller op anticiperen en komt het niet tot stress of burn-out klachten.
- Nee is ook een antwoord, je kunt niet alles. Kies wat je het leukst vindt of je het meeste energie geeft!
- Wees lief voor jezelf en accepteer dat er maar 24 uur in een dag zitten. Zo vond ik het eerder suf om heel vroeg te gaan slapen, inmiddels weet ik dat ik net een baby ben en 8-9 uur slaap nodig heb. Avondje om 21.00 uur naar bed? Heerlijk!
Als er één uur langer in de dag zit, wat zou jij dan doen met je tijd?
Beantwoord onderstaande vragen eens voor jezelf en probeer echt eerlijk te zijn. Wat vind jij het allerleukst om te doen? Waar krijg je energie van? Stel dat er een uur langer in de dag zat, wat zou je dan gaan doen? En wat daarvan zou je nu al kunnen doen? Welke signalen geeft jouw lichaam? Zie je ze? En als je ze ziet, luister je er dan ook naar?
Jouw signalen herkennen en hier iets mee doen is het halve werk. Zorg goed voor jezelf en geniet van het feit dat je mag werken als dokter, want dat is toch echt het mooiste beroep dat er is!
