Zal ik wel of niet gaan promoveren?
Een vraag waar veel jonge dokters, inclusief ikzelf, zich tegenwoordig mee bezig houden. Dit komt met name omdat er steeds meer jonge dokters zijn die promoveren. In een artikel van de NTvG uit 2018 wordt gekeken naar het aantal promovendi aan medische faculteiten tussen 1992 en 2018. Daaruit blijkt dat het aantal promoties bijna is verdrievoudigd door de jaren heen. Dat is een behoorlijke toename! Waarom promoveren er zo veel meer dokters? Maakt promoveren je een betere dokter? Hoe ziet je dag er eigenlijk uit als je promoveert? Een heleboel vragen waar ik geen antwoord op heb, maar hopelijk wel antwoord op ga krijgen. Ik ga in gesprek met Eefje van Helvoort, afgestudeerd als arts, interesse in de orthopedie en nu werkzaam als arts-onderzoeker en hopelijk over een aantal maanden gepromoveerd en dus écht dokter én expert op het gebied van knie artrose.
Eefje, vertel, hoe is het met je? En hoe zien jouw dagen eruit?
Met mij gaat het goed! Ik ben sinds januari 2017 bezig met mijn promotieonderzoek naar knie artrose en hoop dit over ongeveer vijf maanden af te ronden. Promoveren duurt gemiddeld drie a vier jaar, maar door corona heb ik wat uitloop gehad. Het verdedigen van je proefschrift, dus het echte promoveren, volgt vaak wat later dan dat je onderzoek is afgerond, bij mij dus ook.
Mijn promotie bestaat eigenlijk uit twee grote onderzoeken. Allereerst een grote klinische patiëntenstudie met ongeveer 300 patiënten die we twee jaar gevolgd hebben. Deze patiënten hebben allemaal artrose van hun knie en hebben allerlei onderzoeken gehad (bloedtesten, foto’s, scans et cetera) om uiteindelijk beter in beeld te krijgen wat voor soort artrose er speelt en hoe het beloop is. Momenteel wordt artrose slechts op één manier behandeld, echter is de knie artrose van een 30-jarige voetballer een heel ander soort artrose dan die van een 85-jarige patiënt. We proberen de verschillen beter in beeld te krijgen om gerichte adviezen en behandeling te kunnen geven. Daarnaast hebben we een studie opgezet waarbij we kijken naar de effectiviteit van injecties met ontstekingsremmende cytokinen in het kniegewricht.
Mijn dagen zijn enorm wisselend, ik heb er dagen bij dat ik mezelf aan het einde van de dag afvraag wat ik nou eigenlijk gedaan heb haha, maar dat hoort erbij! Je start met het opbouwen van een database, ik doe een klinische studie dus heb veel patiënten gezien en gesproken. Andere dagen zit ik ook de hele dag te puzzelen op de statistiek of sluit ik mezelf op om een gedeelte van een artikel te schrijven.
Wat ga je doen als je over vijf maanden klaar bent?
Ik zou graag in de consultancy gaan werken en daarbij processen in en buiten het ziekenhuis verbeteren. Ziekenhuizen huren vaker externe partijen in om bijvoorbeeld fusies of interne processen in kaart te brengen en te begeleiden, dat lijkt me heel erg tof! Promoveren en onderzoek doen vond ik erg leuk, maar dat zie ik mezelf niet voor altijd doen. Ik heb er heel veel van geleerd, maar het is soms toch echt wel heel traag, je moet veel wachten. Wachten op subsidies, wachten op goedkeuring van de Medisch Ethische Toetsingscommissie (METC), wachten op goedkeuring voor plaatsing van een artikel en ga zo maar door. Daar ben ik te ongeduldig voor.
Je wilt dus niet opnieuw in het ziekenhuis aan de slag?
Nee, klopt. Langer geleden heb ik eigenlijk al gemerkt dat het werk in het ziekenhuis uiteindelijk toch niet mijn ding is. Ik vond de orthopedie het allerleukst, dus daar heb ik mijn laatste coschap gedaan. Al snel merkte ik dat het toch veel routine werk is en ik vind juist de complexe problemen waarbij echt nadenkwerk vereist is het leukst. Toen ik onderzoek ging doen tijdens mijn wetenschapsstage van mijn coschappen merkte ik dat ik dat heel erg leuk vond en het ziekenhuis en het directe patiëntencontact niet echt miste. De sfeer in het ziekenhuis, het ellebogenwerk om in opleiding te komen, de regeltjes en politieke spelletjes, daar pas ik gewoon niet zo goed tussen haha.
Wat vind je het leukste aan promoveren?
Dat je heel erg veel van één onderwerp weet en dus echt een beetje expert bent op een bepaald gebied. En natuurlijk de congressen! Ik heb er zelf 5-10 bezocht. Het is leuk om (internationale) collega’s die met hetzelfde bezig zijn te ontmoeten en te leren kennen. Vaak zijn congressen internationaal, en dus in het buitenland, dat maakt het extra leuk. Maar ook zelf een praatje houden over datgene waar je zoveel van weet en zoveel mee bezig bent, daar krijg ik echt voldoening van.
En wat het minst leuk?
De politieke spelletjes of bepaalde regeltjes. Je moet je artikel zo schrijven en je bevindingen zo presenteren dat het ergens geaccepteerd wordt, terwijl ik het liever op zou willen schrijven zoals ik dat zelf graag wil. In de wereld van het wetenschappelijk onderzoek is iedereen altijd gebrand op de p-waarde, want is een uitkomst wel statisch significant? Terwijl je je soms ook moet afvragen of iets klinisch relevant is of niet, en sommige uitkomsten die statistisch niet significant zijn kunnen toch relevant zijn.
Steeds meer jonge dokters gaan promoveren, vaak ook omdat promoveren je kans op een opleidingsplek vergroot. Op sommige plekken is het zelfs zo dat je gepromoveerd moet zijn om in opleiding te komen. Wat vind jij daarvan?
Ik vind dat echt niet goed! Of je gepromoveerd bent of niet zegt niets over iemands kwaliteiten als AIOS (Arts In Opleiding tot Specialist). Daarnaast heb je in een vakgroep dokters met allerlei verschillende kwaliteiten nodig. Natuurlijk is het fijn als je dokters hebt die affiniteit hebben met wetenschappelijk onderzoek, maar is het een must om specialist te worden? Ik vind van niet!
Daarnaast zorgt deze trend ervoor dat mensen gaan promoveren om in opleiding te komen, niet omdat ze graag willen promoveren. Ik denk dat dat de kwaliteit van het onderzoek niet ten goede doet. Promoveren kost veel geld en tijd voor een instelling dus het moet wel echt iets toevoegen. Zo’n halfbakken, soms weinig relevant proefschrift schrijven, alleen maar omdat het goed op je CV staat als je gaat solliciteren voor een opleidingsplek, is naar mijn mening echt geen goede, maar wel steeds groter wordende trend binnen de medische wetenschap.
‘Mensen gaan tegenwoordig promoveren om in opleiding te komen, niet omdat ze willen promoveren en dat komt de kwaliteit van het onderzoek niet ten goede’
Hoe wordt de kwaliteit van een proefschrift gewaarborgd?
De eisen om te promoveren verschillen volgens mij per faculteit of vakgroep. Bij mij zijn er ongeveer vier publicaties nodig. Uiteindelijk bepaalt een leescommissie of de kwaliteit hoog genoeg is om je proefschrift te mogen verdedigen, dus het is echt niet zo dat je zomaar even promoveert hoor! Maar toch denk ik dat als je iets doet omdat het volgens jou moet, en niet omdat je het wilt, je het moeilijker volhoudt, je er zelf minder voldoening uit haalt én de kwaliteit niet altijd op de eerste plaats komt.
Denk je dat je een betere dokter wordt van promoveren?
Ja! Dat denk ik zeker. Je gaat analytischer denken, doet veel kennis op en leert wetenschappelijke artikelen beter lezen, begrijpen en op waarde te schatten. Je kunt wat beter tussen de regels doorlezen en begrijpt waarom zaken soms opgeschreven staan zoals ze opgeschreven zijn. Je doorziet tegen welke problemen de auteurs opgelopen zijn en waarom er gekozen wordt om iets wel of niet te benoemen, dat maakt dat je de kwaliteit beter en sneller kunt beoordelen Daarnaast leer je eigenschappen die je niet zo snel op een andere manier leert zoals wetenschappelijk Engels spreken en schrijven of een groot publiek toespreken in het Engels of juist een korte, goede pitch houden. Aan de andere kant kun je zonder te promoveren ook een hele goede dokter worden, dus naar mijn mening moet het zeker geen vereiste zijn voor een arts.
‘Ik denk dat je van promoveren een betere dokter wordt, aan de andere kant kun je zonder promoveren ook een hele goede dokter worden. Het moet geen vereiste zijn.’
En dan als laatste, welke eigenschappen moet iemand hebben om te gaan promoveren volgens jou?
Allereerst moet je gaan promoveren omdat je het leuk vindt. Wat betreft eigenschappen: je moet geduldig zijn, want onderzoek doen is zoals eerder gezegd veel wachten. Je moet nieuwsgierig zijn, het naadje van de kous willen weten en nooit klaar willen zijn met leren. Daarnaast moet je je niet te snel uit het veld laten slaan, want plannen worden continu gewijzigd en er ligt geen kant-en-klaar plan, dus je moet ook flexibel zijn. Je moet er tegen kunnen dat het soms voelt alsof je niks hebt gedaan en je moet het grotere geheel kunnen zien en vooruit kunnen denken. Je moet niet gaan promoveren als je het doet voor een opleidingsplek, dan is het gewoon echt een te zware kluif, het is namelijk niet iets wat je er even bij doet. Maar in principe zou iedereen het kunnen!
Op de Instagram pagina van dokters die het anders doen vroegen we naar jullie mening over dit onderwerp. Van de bijna 100 reacties dacht 14% dat promoveren je een betere dokter maakte, 86% was het daar niet mee eens. Waar iedereen het eigenlijk wel over eens was is dat promoveren als vereiste voor een opleidingsplek geen goede trend is.
Ik ben eigenlijk erg enthousiast geworden over promoveren na mijn gesprek met Eefje. Dus wellicht is promoveren of klinisch onderzoek doen wel iets voor mij! Hoe zit dat bij jou? Zou jij willen promoveren of is het nodig om in opleiding te komen bij jouw favoriete specialisme? Laat het me weten via Email of Instagram!