Als je in de zog werkt hoort het erbij: diensten. Dagdienst, tussendienst, avonddienst, nachtdienst én weekenddienst, de zorg draait 24/7 door. Maar hoe zorg je nou dat je je zo goed mogelijk voelt tijdens je dienst?
Het verschilt per specialisme hoe je diensten eruit zien, maar ook je functies zorgt voor verschillen. Medisch specialisten hebben vaak bereikbaarheidsdienst, een dienst op afstand dus, waarbij ze telefonisch bereikbaar zijn voor overleg en supervisie van de patiënten die worden beoordeeld door de arts-assistent. Bij sommige specialismen is het als medisch specialist wel nodig om in het ziekenhuis te zijn tijdens de dienst. Een patiënt met een hartinfarct kan niet op afstand gedotterd worden en ook een keizersnede of blinde darm operatie kan niet telefonisch.
Als arts-assistent ben je tijdens je dienst aanwezig in het ziekenhuis en beantwoord je alle vragen van verpleegkundigen en beoordeel je patiënten op de spoedeisende hulp of opgenomen patiënten die erg ziek zijn. Daarna maak je samen met je supervisor telefonisch een plan voor je patiënt.
Ook de verpleegkundigen, physician assistents, verpleegkundig specialisten, fysiotherapeuten, voedingsassistenten et cetera zijn altijd aanwezig (en aan het werk) tijdens hun diensten en hebben geen bereikbaarheidsdienst.
Je dienst kan er dus op verschillende manieren uitzien, maar één ding hebben ze allemaal: je werkt op onregelmatige tijden en vaak als anderen vrij zijn (of slapen).
Persoonlijk vind ik diensten vaak leuk om te doen, want je ziet allerlei verschillende patiënten en dus ziektebeelden en je kunt vaak echt iets betekenen. Daarnaast leer je heel veel tijdens de dienst. De sfeer in het ziekenhuis in de avonden, nachten en weekenden is heel anders dan overdag, maar heel gemoedelijk en gezellig. Echter kunnen lange drukke diensten op onregelmatige tijden heel vermoeiend voor je lichaam zijn en dat maakt het soms best pittig. Van de onregelmatige tijden raakt je biologische klok van slag en dat maakt je slaperig, hongerig of humeurig op de gekste tijdstippen.
Belangrijke vraag is dus: hoe zorg je dat je je zo goed en fit mogelijk voelt in de dienst?
‘De zorg, en dus ook de verpleegkundigen en dokters, draait 24/7 door, dus ook als anderen vrij zijn of slapen’
Via Instagram kreeg ik heel veel tips en tricks van jullie en zelfs een artikel met evidence based tips. Hiermee ga jij de (nacht)diensten fit in en kom je er ook weer fit uit!
- Roteer voorwaarts.
Dat wil zeggen dat het verstandig is om te starten met een dag- of tussendienst, daarna een avonddienst en dan pas een nachtdienst. Zo verleg je langzaam je eigen circadiane ritme. Het ideale aantal nachtdiensten achter elkaar zou wetenschappelijk drie zijn met een maximale duur van acht uur per dienst. In de praktijk is dat bij dokters vaak anders, maar zeg nou zelf: liever zeven nachten bikkelen en wat minder vaak nachtdienst dan drie nachtdiensten elke maand toch? - Doe een dutje voor je nachtdienst.
Uit onderzoek is gebleken dat ‘in het voren’ slapen effectief is en je significant minder vermoeid bent tijdens je nachtdienst. De duur van je dutje maakt niet zoveel uit, maar de beste tijd zou tussen 14.00 en 16.00 uur zijn. Een evidence based siësta is dus de ultieme tip! - Zorg voor zoveel mogelijk (blauw) licht tijdens je nachtdienst.
Blauw licht heeft van alle kleuren licht het grootste effect op onze biologische klok en meer blauw licht in je nachtdienst zorgt voor betere prestaties. Blauw licht remt namelijk de aanmaak van melatonine, het stofje dat ons slaperig maakt. Een studie laat zien dat je jezelf het beste aan blauw licht kunt blootstellen tussen 0.00 en 4.00 uur, dit zou het omgooien van je ritme gemakkelijker maken en zorgen voor een betere kwaliteit van slaap overdag. Een andere studie laat zien dat veel (blauw) licht met name belangrijk is twee uur voordat je normaal gesproken gaat slapen. Lang verhaal kort: veel licht in je nachtdienst is een goed idee. - Powernap tijdens je nachtdienst.
Tja, direct een lastig advies want dit kan natuurlijk heel vaak niet. Maar als het wél kan dan kun je het beste een dutje doen tussen 1.00 en 3.00 uur net niet langer dan 20 minuten. Het zorgt ervoor dat je alerter bent, je beter presteert en het verminderd je slaap tekort. Maar pas op, hele korte dutjes kunnen je soms juist humeurig maken terwijl het niet helpt voor je slaap tekort. Een gepland dutje werkt het beste, maar is wellicht niet erg praktisch uitvoerbaar tijdens je dienst. - Drink koffie (of andere cafeïne houdende drank), maar niet meer na 1.30 uur.
- Vermijd grote maaltijden, eet kleine porties.
Probeer gezonde dingen te eten, het beste kun je maaltijden eten rijk aan eiwitten en gezonde vetten. Vermijd maaltijden of dranken met veel suiker, dit zorgt voor een snelle piek en daarna een dip in je glucosespiegel en maakt je humeurig, hongerig en verstoort je ritme. - Vermijd (blauw) licht in de laatste uren van je nachtdienst en op de terugweg richting huis.
Draag bijvoorbeeld een zonnebril in de auto of op de fiets naar huis, daarmee zorg je voor een betere kwaliteit slaap overdag. - Overweeg melatonine.
De resultaten van verschillende studies verschillen, maar er lijkt een voordeel te zijn van melatonine ten opzichte van placebo als het gaat om kwaliteit en duur van je slaap overdag. Het beste kun je de melatonine 30 tot 90 minuten voordat je gaat slapen innemen. - Zorg voor een donkere slaapkamer en boots hiermee de donkere nacht zo goed mogelijk na.
- Zorg voor een koele slaapkamer.
Als je normaal gesproken gaat slapen koelt je lichaamstemperatuur snel af, het verliest haar warmte door perifere vasodilatatie (de bloedvaten in je voeten/benen en handen/armen gaan open staan). Deze snelle daling in temperatuur zou zorgen voor het intreden van de slaap. In een koele kamer val je dus gemakkelijk in slaap.
Als aanvulling hierop gaven vele van jullie de tip om te blijven sporten/bewegen voor je nachtdienst, veel water te drinken en vooral gezond te eten.
Samenvattend kun je dus het beste in een dienstblok voorwaarts roteren, niet te veel nachtdiensten achter elkaar draaien, voor je nachtdienst een siësta houden met tijdens je dienst ook nog een kort dutje. Je kunt het beste veel water drinken en kleine vet- en eiwitrijke porties eten en geen ongezonde snacks nuttigen. Verder is tijdens je dienst fel (blauw) licht een goed idee, maar op de weg naar huis minder. Thuis aangekomen kun je het beste zorgen voor een donkere, koele kamer om zo goed mogelijk te slapen overdag zodat je fit je volgende nachtdienst in kunt!
Ik ga deze tips zeker ter harte nemen in mijn volgende dienstblok. Heb jij iets gehad aan deze tips en voel je je beter tijdens je diensten? Deel je verhaal op Instagram en tag @doktersdiehetandersdoen