De eerste verzoekjes voor blogs komen binnen en dat vind ik dus echt super leuk!
Deze week ga ik daarom in gesprek met Liesbeth Kemkers, moeder van twee kinderen, fietsfanaat en werkzaam bij defensie als militair huisarts. Een totaal onbekende wereld voor mij.
Liesbeth, wat leuk dat ik jou wat vragen mag stellen! Hoe ben jij terecht gekomen bij defensie?
Eigenlijk wist ik heel snel wat ik wilde, die struggle over wat je moet kiezen ken ik dus helemaal niet! Ik kwam er tijdens mijn coschappen al vrij snel achter dat ik niet zo goed paste in het ziekenhuis, iedereen was soms zo stug. Daarnaast vond ik defensie altijd al interessant, als ik niet toegelaten was tot de studie Geneeskunde was ik wellicht wel militair geworden. Zodoende heb ik mijn keuzecoschap gevolgd op de kazerne in Assen nadat ik nog enthousiaster was geworden op een open dag. Na mijn keuze-coschap wist ik het direct, dit is het helemaal.
Wat trok je dan zo enorm?
Hmm, lastig om één ding te noemen, maar ik denk toch het avontuur. Het is natuurlijk een hele andere wereld, spannend, een echt avontuur. Daarnaast vind ik het heel erg fijn om in teamverband te werken en bij defensie werk je als algemeen militair arts (AMA) écht in een team, je moet op elkaar kunnen bouwen. Wat ook zo leuk is, is dat je bij defensie leert dat je zoveel meer kunt dan je zelf denkt, je verlegt echt je grenzen.
En hoe word je dan algemeen militair arts?
Voordat je mag starten met de opleiding moet je eerst gekeurd worden. Daarbij moet je voldoen aan de standaard eisen voor een militair, dat wil zeggen niet medicatie afhankelijk, fysiek fit, minimaal 1.55m, minimaal 55kg, niet kleurenblind en indien bril/lens afhankelijk een niet te hoge sterkte.
De opleiding is eigenlijk heel erg breed en duurt iets langer dan twee jaar. Je begint met een opleiding tot officier en militair aan de Koninklijke Militaire Academie in Breda. In de twee jaar daarna word je opgeleid tot algemeen militair arts. Je begint met een half jaar stage in een huisartsenpraktijk via de normale huisartsenopleiding gevolg door een half jaar op de spoedeisende hulp. Daarna volg je allerlei cursussen over sportgeneeskunde, forensische geneeskunde en je leert van alles over tropengeneeskunde.
‘Die struggle over wat ik moest kiezen ken ik totaal niet!’
Waar zit de opleiding en zijn er veel opleidingsplekken of is het lastig om ertussen te komen?
De opleiding tot officier is alleen maar in Breda. Voor het deel van de opleiding dat je volgt via de huisartsenopleiding (huisartsgeneeskunde en spoedeisende hulp) kun je overal geplaatst worden. Daar heb je zelf niet zoveel invloed op, dus het kan zomaar zijn dat dat ver van je woonplaats is. Dan kun je in de buurt overnachten op een kazerne, dat noem je binnen slapen, of heb je gewoon veel reistijd. Het aantal opleidingsplekken weet ik niet precies, in mijn tijd waren dat er 24. Je kunt de opleiding tot militair arts volgen bij de landmacht, luchtmacht en de marine. De basis van de opleiding is voor alle drie hetzelfde, maar de oefeningen zijn anders. Ik ben militair bij de landmacht.
Wat zijn je taken als militair arts?
Tijdens een gemiddelde week als militair arts begin je de ochtend vaak met sporten zodat je fysiek fit blijft, daarnaast heb je vaker overleggen met je collega ama-artsen of met je commandant. Je bereidt oefeningen voor en geeft les aan de verpleegkundigen. Je werkt ongeveer 1 à 2 dagen op het militair gezondheidscentrum, daar voer je huisarts taken uit en draai je dus spreekuur.
Een ander groot gedeelte zijn de oefeningen. Als militair arts word je bij een (medische) eenheid geplaatst. In de eenheid vorm je met twee verpleegkundigen, twee verzorgenden, twee helpenden een hulppost. Met je eenheid ga je op oefening. Eigenlijk zijn er twee soorten oefeningen. Ten eerste groene oefeningen, daarbij train je mee in de oefening en werk je achter de gevechtseenheden. Je oefent om een hulppost op te zetten en snel te verplaatsen, je moet wachtlopen en je leert met acute patiënten om gaan en met name te handelen met weinig middelen. Tijdens oefening ga je ook vaak op rantsoen dat betekent weinig slapen, niet douchen en rantsoenen eten. Een ander soort oefening wordt ook wel de non-excercising club genoemd. Daarbij werk je niet direct in het oefengebied maar bouw je een huisartsenpost ter plaatse op. Je werkt dus buiten het terrein en bent de eerste hulp bij kleine ongevallen (zoals verzwikte enkels of geschaafde geïnfecteerde knieën tijdens een oefening) en draait spreekuur voor de gevechtseenheden.
Ben je ook wel eens op uitzending geweest?
Ja. Als je de opleiding tot militair arts hebt afgerond ga je vaak op oefening en soms ook op uitzending. Toen ik in opleiding was gingen we minimaal zes keer per jaar op oefening. Zo’n oefening duurt tussen de twee en vier weken en is in Duitsland, Tsjechië of Polen.
Na je opleiding ben je tenminste drie jaar verbonden aan defensie dus dat komt neer op in ieder geval vijf jaar bij defensie. Ik ben twee keer op uitzending geweest, een keer naar Afghanistan voor bijna vijf maanden en een keer naar Sint Maarten, vlak na orkaan Irma, voor ongeveer zeven weken. Het is natuurlijk afhankelijk van de hoeveelheid militaire missies of en hoe vaak je op uitzending gaat.
Hoe bedoel je tenminste vijf jaar bij defensie? Kun je geen militair arts blijven?
Nee, dat kan niet. Het is net zoiets als een ANIOS (Arts Niet In Opleiding tot Specialist), dat kun je ook niet blijven, op een gegeven moment ga je verder specialiseren. Militair arts blijf je dus ongeveer vijf jaar, daarna ga je je specialiseren net zoals in het ziekenhuis. De meeste kiezen voor huisarts, militair of civiel (= gewoon de huisarts zoals we die allemaal kennen). Maar de vervolgstap tot bedrijfsarts, sportarts of arts maatschappij & gezondheid wordt ook veel gekozen. Je kunt ook specialist worden met een dubbel dienstverband, dat wil zeggen dat je een aantal dagen per week werkt als specialist in een ‘gewoon’ ziekenhuis en een aantal dagen per week in het militair hospitaal. Want ook in het militair hospitaal zijn eigenlijk alle specialismen nodig zoals in een gewoon ziekenhuis. Revalidatiearts in het militair revalidatiecentrum is ook een optie.
Jij hebt gekozen voor militair huisarts. Wat is het verschil met een gewone huisarts?
Eigenlijk zijn de verschillen klein, behalve dat je als militair arts militairen als patiënten hebt. Dat komt omdat alle militairen een militair huisarts hebben en geen civiele huisarts. Dat heeft eigenlijk twee belangrijke redenen. Ten eerste omdat een gewone huisarts niet in kan schatten wat oefeningen inhouden en wat de lichamelijke belasting is. Ten tweede omdat militairen collectief verzekerd zijn en daardoor geen gebruik maken van de standaard gezondheidszorg. Militairen hebben dus hun eigen huisarts, tandarts, fysiotherapeut, maar ook hun eigen ziekenhuis en eigen revalidatiecentrum. Als militair huisarts werk je vaak een aantal dagen op de kazerne, maar ook een aantal dagen in een civiele huisartsenpraktijk om je kennis over kinder- en ouderengeneeskunde te blijven behouden, want kinderen en ouderen zie je op de kazerne natuurlijk niet. Daarnaast doe je diensten op de huisartsenpost in de avonden/nachten en weekenden.
‘Je kunt geen algemeen militair arts blijven, net zoals je geen ANIOS kunt blijven. Je gaat je uiteindelijk specialiseren.’
En wat zijn jouw werkzaamheden als militair huisarts? Ga je dan nog wel eens op uitzending, want ik kan me voorstellen dat dat lastig te combineren is met het moederschap?
Ik draai nu spreekuur op de kazerne en werk daarnaast één dag per week in een civiele huisartsenpraktijk. In de avonden, nachten of weekenden heb ik af en toe dienst op de huisartsenpost. Als militair huisarts is de kans op een uitzending een stuk minder groot dan als AMA. Het zou wel kunnen, maar dat ligt dus ook aan het aantal uitzendingen. Mijn plan was eigenlijk om vijf jaar als militair arts te werken en me dan te specialiseren tot sportarts of civiele huisarts, maar uiteindelijk ben ik dus militair huisarts geworden. Ik kon mijn opleiding tot huisarts via defensie doen en die kans heb ik gegrepen. Ik vind het nog steeds super leuk om voor defensie te werken en het is net als het huisartsenvak goed te combineren met het moederschap. De opleiding tot militair arts en de drie jaar als militair arts zijn veel lastiger te combineren met het moederschap. Sowieso vergt dat wel wat flexibiliteit en aanpassingsvermogen van niet alleen jezelf, maar ook je omgeving. Maar militair huisarts en moeder zijn is een prachtige combinatie.
Is je salaris als militair arts in opleiding anders dan dat van een ANIOS in het ziekenhuis?
Nee, dat is ongeveer hetzelfde.
En de administratielast?
Als militair arts in opleiding is dat minder dan dat van een ANIOS in het ziekenhuis denk ik. Maar nu heb ik dezelfde administratielast als dat van een huisarts.
Heb je nog tips voor mensen die nadenken over het specialisme militair arts?
Het is het belangrijkst om te kiezen wat je leuk vindt! Militair arts worden kan een heel mooi voortraject zijn als je bijvoorbeeld huisarts of sportarts wilt worden. Maar als je al zeker weet dat je medisch specialist wilt worden, bijvoorbeeld orthopeed of cardioloog, dan is de opleiding tot militair arts wellicht niet de juiste vooropleiding. Het duurt namelijk al twee jaar en nadien dien je nog drie jaar. Maar het is een prachtig vak, een erg breed vak en geeft je zeker ervaring en kennis wat nuttig kan zijn bij verschillende specialisaties nadien. Ik ben nog steeds blij met de keuze die ik destijds gemaakt heb.
Meepraten over deze blog? Of heb je nog vragen voor Liesbeth? Laat het me weten via Instagram of e-mail!